Được xây dựng từ năm 1908, Ga Huế là một trong những nhà ga lâu đời nhất của Việt Nam, cùng thời với tuyến đường sắt xuyên Việt do người Pháp khởi công xây dựng đầu thế kỷ XX. Với kiến trúc mang đậm phong cách Pháp cổ, Ga Huế được thiết kế tinh tế, cân đối và hài hòa trong tổng thể không gian đô thị Huế – thành phố được mệnh danh là “bảo tàng sống” của di sản kiến trúc.

Nhìn từ xa, Ga Huế nổi bật với những cánh cửa vòm cách điệu mang hình dáng toa xe lửa cũng là một đặc trưng tạo nên sự độc đáo của các nhà ga cổ ở Việt Nam.và tường sơn màu hồng nhạt, gợi nhớ đến những công trình kiến trúc thuộc địa châu Âu đầu thế kỷ trước. Dù đã qua nhiều lần trùng tu và cải tạo, công trình vẫn giữ được dáng vẻ cổ kính, gợi nên cảm xúc hoài niệm trong lòng người dân địa phương và du khách.

Trong hơn 100 năm hình thành và phát triển, Ga Huế không chỉ là nơi khởi hành và dừng chân của hàng trăm nghìn lượt khách trong nước và quốc tế, mà còn là điểm kết nối quan trọng trên tuyến đường sắt Bắc – Nam. Từ đây, hành khách có thể dễ dàng di chuyển đến Hà Nội, Sài Gòn, hay nối liền với các đô thị di sản khác của miền Trung như Đà Nẵng, Hội An, Quảng Trị.

Cũng chính nhờ vai trò đầu mối giao thông này, Ga Huế đã góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy phát triển du lịch, giao thương và quảng bá hình ảnh thành phố Huế – nơi hội tụ giữa cổ kính và hiện đại, truyền thống và đổi mới.

Một “chứng nhân” kiến trúc Pháp giữa lòng Cố đô

Theo Quyết định số 1152/QĐ-UBND ngày 30/5/2018 của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế), Ga Huế được xếp vào danh mục 27 công trình kiến trúc Pháp tiêu biểu trên địa bàn. Bên cạnh những công trình nổi tiếng như Trường Quốc Học, Bệnh viện Trung ương Huế, hay Nhà thờ Phủ Cam, Ga Huế được xem là biểu tượng của sự giao thoa Đông – Tây trong kiến trúc đô thị Huế.

Kiến trúc sư Pháp khi xây dựng Ga Huế đã khéo léo kết hợp phong cách Gothic giản lược với các yếu tố thích ứng khí hậu địa phương. Các cửa sổ lớn được bố trí hợp lý để lấy sáng và gió, mái hiên rộng giúp che mưa nắng, tạo cảm giác dễ chịu cho hành khách. Không gian bên trong ga ấm cúng, mang nét hoài cổ với những hàng ghế gỗ, bảng thông tin điện tử xen lẫn biển chỉ dẫn giữ nguyên phông chữ cổ.

Chính sự kết hợp tinh tế ấy khiến Ga Huế trở thành điểm check-in quen thuộc của du khách trẻ, của những nhiếp ảnh gia yêu thích vẻ đẹp cổ điển và của bao người hoài niệm về một Huế xưa cũ. Mỗi bức tường, mỗi ô cửa ở đây đều như lưu giữ hơi thở của thời gian – một thời kỳ Huế mở cửa giao lưu với thế giới nhưng vẫn gìn giữ bản sắc riêng.

Không gian du lịch – văn hoá mới của thành phố Huế

Trong những năm gần đây, cùng với xu thế phát triển du lịch trải nghiệm và du lịch di sản, Ga Huế được chỉnh trang, cải tạo cảnh quan, tăng cường vệ sinh môi trường và trồng thêm cây xanh, tạo nên không gian thân thiện và gần gũi. Các hạng mục tiện ích phục vụ du khách như quầy thông tin, khu vực nghỉ chân, dịch vụ hỗ trợ hành lý… được nâng cấp đồng bộ.

Đặc biệt, Sở Du lịch thành phố Huế định hướng Ga Huế trở thành không gian giao thoa giữa giao thông, văn hoá và du lịch – nơi du khách không chỉ dừng lại để di chuyển, mà còn để cảm nhận và khám phá.

Từ Ga Huế, du khách có thể dễ dàng di chuyển đến các điểm tham quan nổi tiếng như Đại Nội, chùa Thiên Mụ, cầu Trường Tiền, phố cổ Bao Vinh, hoặc dọc theo dòng sông Hương thơ mộng. Nhiều doanh nghiệp lữ hành đã chọn Ga Huế làm điểm khởi đầu cho các tour khám phá di sản Cố đô, mang lại trải nghiệm độc đáo cho du khách.

Một trong những sản phẩm du lịch nổi bật hiện nay là chuyến tàu du lịch Huế – Đà Nẵng “Hành trình kết nối Di sản miền Trung”, đưa du khách đi qua đèo Hải Vân – một trong những cung đường sắt ven biển đẹp bậc nhất Việt Nam. Ngồi trên tàu, qua khung cửa sổ, du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh biển Lăng Cô xanh ngắt, đỉnh Hải Vân hùng vĩ, và cảm nhận sự chuyển mình ngoạn mục của thiên nhiên miền Trung.

Chuyến tàu này không chỉ mang ý nghĩa kết nối di sản giữa Huế – Hội An – Đà Nẵng, mà còn mở ra hướng phát triển du lịch đường sắt chất lượng cao, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch và gia tăng thời gian lưu trú của khách khi đến Huế.

Công nhận điểm du lịch – bước đệm cho sự phát triển bền vững

Theo quy định của Luật Du lịch năm 2017, một địa điểm được công nhận là điểm du lịch phải đáp ứng ba điều kiện cơ bản:

Có tài nguyên du lịch đặc trưng;

Có ranh giới xác định trên bản đồ địa hình được cơ quan có thẩm quyền xác nhận;

Có kết cấu hạ tầng, dịch vụ cần thiết bảo đảm phục vụ khách du lịch và đáp ứng yêu cầu về an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường.

Ga Huế đạt đủ 3/3 điều kiện công nhận điểm du lịch, khẳng định vị thế của mình không chỉ trong lĩnh vực giao thông mà còn là một tài nguyên du lịch văn hóa – kiến trúc quý giá của thành phố Huế.

Việc công nhận Ga Huế là điểm du lịch chính thức mang ý nghĩa quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch của thành phố. Đây vừa là cơ sở pháp lý để bảo tồn, tôn tạo, vừa là động lực thúc đẩy các hoạt động du lịch – dịch vụ gắn với di sản đô thị cổ. Sở Du lịch thành phố Huế cũng đang phối hợp với các ngành chức năng và doanh nghiệp lữ hành để xây dựng sản phẩm du lịch chuyên đề “Hành trình qua những nhà ga cổ miền Trung”, trong đó Ga Huế sẽ đóng vai trò trung tâm.

Đối với người dân Huế, Ga Huế không chỉ là nơi đưa tiễn và đón chào, mà còn là một phần ký ức tập thể. Bao thế hệ người Huế đã từng đứng dưới mái hiên ấy, chờ một chuyến tàu đêm, tiễn người thân đi xa hay đón người trở về. Tiếng còi tàu rời ga vang lên, vọng qua sông Hương, như một âm thanh quen thuộc trong tâm thức xứ Huế.

Ngày nay, trong nhịp sống hiện đại, Ga Huế vẫn giữ được vẻ trầm mặc, cổ kính, là điểm đến của những ai muốn tìm lại nhịp sống chậm rãi, cảm nhận tinh thần Huế – nhẹ nhàng, sâu lắng và đầy hoài niệm.

Với việc được công nhận là điểm du lịch chính thức, Ga Huế sẽ không chỉ là nơi lên tàu xuống bến, mà còn là biểu tượng của du lịch bền vững, nơi bảo tồn ký ức quá khứ song hành cùng nhịp sống đương đại.

Từ một công trình giao thông do người Pháp xây dựng hơn một thế kỷ trước, Ga Huế hôm nay đã trở thành không gian mở – nơi gặp gỡ giữa con người, lịch sử và văn hóa. Sự kiện công nhận điểm du lịch không chỉ khẳng định giá trị di sản của Ga Huế, mà còn thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn, hướng đến một Huế – Thành phố Di sản, thân thiện và sáng tạo.